Kurs elektroniki – #9 – elementy stykowe, przekaźniki

[Treker (Damian Szymański)]

@Asentinn, podczas aktualizacji kursu usunięte zostały nagłówki dotyczące "zadań domowych", a dodatkowe ćwiczenia zostały opisane w kursie, często z rozwiązaniami. Akurat w tej części jest to najbardziej widoczne, ponieważ poprzednio "zadaniem domowym" było to, co teraz zostało opisane w tym artykule: Kurs elektroniki – #7b – projekty z tranzystorami, MOSFETy. Nic więc nie straciłeś, rozwiązałeś te zadania nieświadomie. Za jakiś czas zrobimy porządek z komentarzami, aby nie wprowadzały w błąd 🙂

[Asentinn]

1 godzinę temu, Treker napisał:

@Asentinn, podczas aktualizacji kursu usunięte zostały nagłówki dotyczące "zadań domowych", a dodatkowe ćwiczenia zostały opisane w kursie, często z rozwiązaniami. Akurat w tej części jest to najbardziej widoczne, ponieważ poprzednio "zadaniem domowym" było to, co teraz zostało opisane w tym artykule: Kurs elektroniki – #7b – projekty z tranzystorami, MOSFETy. Nic więc nie straciłeś, rozwiązałeś te zadania nieświadomie. Za jakiś czas zrobimy porządek z komentarzami, aby nie wprowadzały w błąd 🙂

A już myślałem, że mi na oczy siadło :P, dzięki!

[ebucior]

Właśnie skończyłem Wasz kurs i gratuluję świetnego pomysłu i jeszcze lepszej realizacji. Z czystym sumieniem będę polecał każdemu, kto kiedykolwiek zapyta mnie o zdanie.

Następny etap to Arduino, o którym dowiedziałem się nota bene własnie z tego forum. Wygląda na bardzo ciekawą i użyteczną platformę - może w końcu coś zaprogramuję;).

Jeszcze raz dziękuję za fantastyczny kurs.

[Treker (Damian Szymański)]

@ebucior bardzo milo słyszeć takie pozytywne opnie, dziękuję 🙂 Powodzenia przy nauce Arduino!

[Polecacz 101]

Produkcja i montaż PCB - wybierz sprawdzone PCBWay!
   • Darmowe płytki dla studentów i projektów non-profit
   • Tylko 5$ za 10 prototypów PCB w 24 godziny
   • Usługa projektowania PCB na zlecenie
   • Montaż PCB od 30$ + bezpłatna dostawa i szablony
   • Darmowe narzędzie do podglądu plików Gerber
Zobacz również » Film z fabryki PCBWay

[MaxHardcr]

Cześć, mogę prosić o wyjaśnienie jak dioda prostownicza przy przekaźniku w układzie z Arduino zabezpiecza tranzystor ? Jak rozumiem przy normalnej pracy układu zasilanie VCC+ płynie poprzez cewkę przekaźnika do tranzystora (dioda prostownicza jest w stanie zaporowym). Po wyłączeniu zasilania cewka przekażnika generuje impuls wysokiego napięcia w stronę przeciwną (czyli na nóżce cewki przekaźnika - tej od strony tranzystora pojawi się (+) ) I ok część może popłynąć przez diodę która się wtedy otworzy. Ale nasuwają mi się dwa pytania. 1. Co stanie się z napięciem , które popłynie przez diodę prostowniczą ? Popłynie w stronę VCC+ (baterii) powodując zwarcie czy wytraci się na diodzie - tyle że przecież nie całe zgodnie z rozdziałem o diodach ? 2. W jaki sposób napięcie w odwrotnej polaryzacji na cewce przekaźnika może uszkodzić tranzystor ?

[Oreo88]

Witam jestem zielony,i utknąłem na "#9 Wykorzystanie przekaźnika w praktyce"

robiłem dwa przykłady i w obu nie zaświecała się dioda led (przekaźnik było słychać), więc postanowiłem zrobić wg schematu.

Teraz wszystko działa ale na odwrót, tzn. dioda się świeci a przekaźnik ją wyłącza.

Mój układ wygląda więc tak jak na zdjęciu.

1. Gdzie popełniłem błąd?

2. Według schematu kondensatory są na  wyjściu 1 i 3 stabilizatora, na przykładach nakładają się nóżkami na wyjście 2 (środkowe) jaki montaż jest poprawny? 

Edytowano Kwiecień 21, 2019 przez Oreo88
uzupełnienie danych

[Treker (Damian Szymański)]

@Oreo88, jeśli układ działa "odwrotnie" to najpewniej zamieniłeś wyprowadzenia NC i NO. Podłącz plusa do NO zamiast NC i wszystko powinno działać właściwie.

Kondensatory podłączone są do wyprowadzeń stabilizatora i do masy, a środkowe wyprowadzenia stabilizatora to właśnie masa. Schemat ideowy przedstawia tylko połączenia, które trzeba zrealizować, a nie mówi jak dokładnie ma wyglądać układ. Ze schematu odczytujemy, że kondensatory muszą być podłączone do masy, nie ważne gdzie. W praktyce zostały podłączone do masy przy nóżce numer 2, bo było to najwygodniejsze.

@MaxHardcr, to jest bardzo krótki impuls, "wydajność" takie cewki jest znikoma. Diodę można potraktować jak zwarcie wyprowadzeń cewki. Tak samo zabezpiecza się układy przed odwrotnym podłączeniem zasilania. Prąd płynie "łatwiejszą" drogą, czyli w tym przypadku przez diodę. Jeśli chodzi o szkodliwość dla tranzystora: cewka wytwarza impuls bardzo wysokiego napięcia licząc na to, że prąd przepłynie przez jakąś rezystancję o dużej wartości. W tym przypadku, taką rezystancję przedstawia sobą zatkany tranzystor. Dalszy obrót spraw jest łatwy do przewidzenia: tranzystor zostaje przebity wysokim napięciem. Na ogół wiąże się to z jego zniszczeniem. Nie oznacza to jednak, że układ bez diody od razu ulegnie uszkodzeniu - może się to stać dopiero za którymś przełączeniem przekaźnika.

[Oreo88]

Zgadza się zamieniłem kable i wszystko jest ok, zmylił mnie schemat ideowy na którym oznaczenia są odwrotnie do schematu montażowego nie porównałem dwóch, przez to, na to nie wpadłem, dziękuje za pomoc 🙂

[Treker (Damian Szymański)]

Warto pamiętać, że oznaczenia na schematach ideowych nie muszą odzwierciedlać stanu faktycznego. Wyprowadzenia mogą być ułożone na schemacie zupełnie inaczej niż znajdują się fizycznie w obudowie - robi się tak, aby schematy były czytelniejsze (unikamy plątaniny połączeń). W razie wątpliwości zawsze warto sprawdzić opis wyprowadzeń w nocie katalogowej. 

[thor87]

Dzień dobry,

Czy na rysunku Przykład wykorzystania przekaźnika w praktyce dioda D1 nie powinna mieć katody podłączonej do wyjścia LM7805 zamiast być za stykiem włącznika? czy nie zmniejszy to zakłóceń występujących w układzie? chodzi oczywiście o układy nieco bardziej rozbudowane i z "większymi cewkami" gdzie zakłócenia mogą być problemem. 

  

[Treker (Damian Szymański)]

@thor87 zadaniem diody jest niwelowanie zakłóceń generowanych przez cewkę wbudowaną w przekaźnik, więc dioda powinna być podłączona jak najbliżej przekaźnika. Co więcej, cewka generuje szkodliwy impuls wysokiego napięcia w momencie odłączenia zasilania, a w Twoim przypadku razem z odłączeniem zasilania cewki odłączasz też od niej zabezpieczenie (diodę). Poprawna jest wersja, którą pokazaliśmy w artykule 😉

[damianloew]

Orientuje się może ktoś, z czego wynika wartość prądu 1,3mA na bazie, mimo tego że dostarczamy napięcie 5V ograniczane rezystorem 1k? (Zastosowanie przekaźnika do Arduino)

[Treker (Damian Szymański)]

@damianloew możesz pokazać dokładnie swój układ i zaznaczyć co/gdzie mierzysz?

[damianloew]

@Treker Zapytanie o wartość 1,3mA nawiązuje do informacji podanej w kursie (załączam zrzut ekranu). Kiedy samodzielnie odtworzyłem taki układ i podałem stan wysoki na określonym pinie Arduino pomiar natężenia prądu płynącego na bazę pokazał 0,4mA (wydaje mi się, że to można podciągnąć pod teoretyczną wartość z prawa Ohma, czyli 0,5mA (I=5V/10000Ohm)). Załączam także zdjęcie mojego układu, mam nadzieje że nie jest zbyt bardzo chaotyczny 🙂

[BastianS88]

Witam,
zauważyłem, że schemat rysunkowy
i zdjęcia z wykonaniem pierwszym
sposobem odbiegają od siebie. Lubię układy składać samodzielnie i powtarzać z waszą "ściągą", i akurat w tym przypadku liczyłem przewody co pozwoliło na wskazanie błędu.
Mianowicie brakuje czarnego przewodu łączącego Masę stabilizatora z ( - ) układu. Wpływa to bezpośrednio na napięcie jakie odkłada się na wyjściu(OUT) i Masie(GND) stabilizatora. 
W moim przypadku gdy brak tego przewodu, napięcie odkładające się na Masie i wyjściu stabilizatora przy zwarciu zielonych przewodów jest ujemne (-0,531 V), natomiast przy dodaniu brakującego przewodu napięcie na wyjściu stabilizatora jest prawidłowe i wynosi (4,987 V).

Zarówno w jednym jak i w drugim prezentowanym wyżej przypadku podłączenie/odłączenie przewodu nie wpływa na świecenie diody - świeci w obu przypadkach i słychać klikanie przekaźnika. Ale zauważyłem również, że bez brakującego przewodu zwieranie i rozwieranie przewodów (przełącznik byłby chyba tutaj lepszym określeniem) nie zawsze skutkuje kliknięciem i załączeniem przekaźnika - wnioskuję więc zatem(nie wiem czy poprawnie- niech mnie ktoś mądrzejszy poprawi), że układ bez dodatkowego przewodu działa tylko ze względu na ładunek zgromadzony w kondensatorach znajdujących się przy stabilizatorze. 

Powyższe łatwiej zaobserwować jak przepniemy przewód NO na NC - co spowoduje odwrócenie działania diody i ta będzie gasnąć po zwarciu przewodów(przełącznika). 
Dodatkowo jako że posiadam zasilacz laboratoryjny (Korad KA3005D) zbadałem również to jak napięcie wpływa na ten układ - i przy obniżeniu napięcia do 7V nie udało mi się bez przewodu ze stabilizatora poprawnie uruchomić układu ( dioda nie świeciła i nie klikał przekaźnik). Natychmiast po jego podłączeniu układ wracał do sprawności. 

Jako, że ciągle jestem świeżakiem czy mogę prosić o wytłumaczenie roli stabilizatora w tym układzie ? Bo mam wrażenie że jest on tu po to aby zasilać cewkę przekaźnika napięciem 5V, ale sprawdzając przekaźnik minimum jakie jest potrzebne aby włączyć cewkę w moim przekaźniku to 3,25V. Niestety do komponentów z kursu nie są dołączone noty katalogowe, a bardzo chciałem sprawdzić jakie Min i Max napięcie można przyłożyć na cewkę aby ta działała. Bo dziwi mnie to że przy błędnie złożonym schemacie ujemne napięcie jest w stanie uruchomić cewkę.

Kończąc już ten przydługawy post - tak sobie myślę - czy dodanie odpowiednio spolaryzowanej diody pomiędzy C2, a LED1 nie zabezpieczyłoby układu cewki przed zmianą polaryzacji wynikającą z zastosowania kondensatorów przy stabilizatorze ?

Pozdrawiam Bastian