Radio FM w starym stylu

[atlantis86]

Może korzystając z okazji podzielę się jednym ze starszych projektów. Mam nadzieję, że jest dostatecznie bliski tematyce forum. Myślę zresztą, że to dobry przykład tego, jak wiele się w tematyce amatorskich konstrukcji zmieniło w ciągu ostatnich kilku(nastu) lat. Niech młodsi użytkownicy forum zobaczą jak kiedyś realizowało się projekty, które dzisiaj można wykonać podpinając do Arduino moduł za mniej niż 10 zł. 🙂

Wspomniana konstrukcja powstała około 2008-2009 roku, jednak już wtedy miała znaczenie nostalgiczno-historyczne. Wszystko zaczęło się, gdy w moje ręce wpadła sterta archiwalnych "Młodych Techników". Na stronach tych czasopism - zwłaszcza w kultowym dziale "Na Warsztacie" znalazłem sporo inspiracji do rozmaitych projektów. Jeśli będzie zainteresowanie, podzielę się i nimi. Ten konkretny był dla mnie jednak największym wyzwaniem w tamtym czasie, gdyż chodziło o radiowy odbiornik superheterodynowy. Wśród elektroników-amatorów krążyła wówczas złowroga legenda, wedle której tego typu projekty miały być czymś wyjątkowo trudnym do uruchomienia, bo nawet po ich poprawnym złożeniu trzeba było się jeszcze zmierzyć z zestrojeniem. Mniej więcej taka sama postawa, jaką dzisiaj niektórzy przejawiają w stosunku do lutowania MLF/QFN. Postanowiłem się jednak zmierzyć z tym projektem. Nie powstrzymało mnie nawet to, że w tamtym czasie nie dysponowałem nawet oscyloskopem.

Odbiornik powstał na bazie kilku różnych konstrukcji, których opisy opublikowano w amatorskiej prasie w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Główna płytka z torem p.cz. i m.cz. została wykonana w oparciu o opis zamieszczony m "Młodym Techniku" z 1984 roku. Zrezygnowałem jednak z opisanej tam głowicy UKF, która została zbudowana w oparciu o kilka tranzystorów. Nie spodziewałem się po niej oszałamiających efektów, a poza tym i tak musiałbym ją przeprojektować pod współczesne pasmo UKF. Podczas pierwszych testów używałem fabrycznej głowicy, a potem zastąpiłem ją własnoręcznie wykonaną konstrukcją z przestrajaniem napięciowym i układem NE612. Jej opis znalazłem w "Radioelektroniku" z końca lat dziewięćdziesiątych, Muszę przyznać, że byłem pozytywnie zaskoczony działaniem urządzenia - głowica działała stabilnie, a radio od samego początku grało czysto i wyraźnie. Bardzo łatwo udało mi się je zestroić za pomocą multimetru i samodzielnie wykonanej sondy w.cz. - kwestia pokręcenia kilkoma cewkami. No cóż... Zaleta zastosowanego w konstrukcji filtra ceramicznego, który wziął na siebie większą część obowiązków związanych z "obróbką" sygnału p.cz.

Urządzenie jak widać jest złożone w dużej mierze z polskich części od CEMI, do których od zawsze miałem spory sentyment - nie tylko w wersji cyfrowej. Większość cewek została nawinięta własnoręcznie. Te w torze p.cz. i demodulatorze FM nawinięte zostały na karkasach ze starego polskiego telewizora, bodajże Libry albo Lazurytu.

W jakiś czas później w ramach eksperymentów dobudowałem do tego radia dekoder stereo, który również ruszył bez większych problemów.

W tych czasach dopiero eksperymentowałem z termotransferem, uzyskując raczej średnie efekty. Dlatego budując to urządzenie skorzystałem ze starej metody ręcznego malowania ścieżek, Efekt końcowy wygląda topornie w porównaniu z moimi współczesnymi konstrukcjami, jednak człowiek uczy się przez całe życie.

Projekt na tym się nie skończył. W pewnym momencie powstała bardziej "finalna" wersja głównej płytki, którą udało mi się nieco zminiaturyzować poprzez zastosowanie innych filtrów. W planie było zamknięcie tej konstrukcji w jakiejś drewnianej obudowie, która chyba nawet powstała. Ostatecznie jednak albo przeznaczyłem ją do czegoś innego, albo zaniechałem tych planów. Już nie pamiętam. 🙂

Jeśli użytkownicy forum będą zainteresowani tą tematyką (i nie przeszkadza im poziom estetyczny moich konstrukcji z tamtych lat), to chętnie podzielę się moimi innymi radiowymi projektami. Raczej w jednym wątku zbiorczym. To radio zasłużyło na swój własny, bo jest jednym z moich ulubionych projektów. 🙂

Edytowano Marzec 9, 2019 przez atlantis86

[Treker (Damian Szymański)]

Właśnie zaakceptowałem Twój opis, możesz go teraz zgłosić do akcji rabatowej umieszczając link w temacie zbiorczym. Dziękuję za przedstawienie ciekawego projektu, zachęcam do prezentowania kolejnych DIY oraz aktywności na naszym forum 🙂

[AdamChemLab]

Witam z przyszłości!

Gdyby nie charakterystyczny układ elementów, korpusów cewek i filtrów oraz ekrany to w życiu bym nie znalazł tego artykułu. W skrócie: zbudowałem sobie to radyjko na podstawie książki "proste radioodbiorniki". Zacząłem od budowy toru pcz i mcz, jak się okazało: słusznie. O ile znalezienie wzmacniacza mcz mocy CEMI nie było żadnym problemem, o tyle już drugi scalak bardziej się ukrywał. Jego odpowiednik TBA120 znalazłem na płycie starego magnetowidu, dokupiłem 2 sztuki, a w złomie znalazłem jeszcze ze 4 sztuki.

Zadziałało od pierwszego uruchomienia, dotknięcie jednej z cewek filtrów powodowało odbiór jakichś stacji. Zbudowałem głowicę według opisu, z braku innych możliwości. Nawet specjalnie pręt i blachę mosiężną zakupiłem. Ile się namęczyłem, by to uruchomić, to wiem tylko ja. Po podłączeniu głowicy odbiornik był martwo głuchy. Dopiero przypomniałem sobie potem, że jakoś koło roku 2000 zmieniono standard na OCIR. Dodałem więc na wejście konwerter, antenkę i....zagrało. Potem resztę stroniłem w następujący sposób: na 74hc14 zbudowałem generator z "kwarcem". Zamiast kwarcu podłączyłem filtr ceramiczny 10.75MHz, co dało mi na wyjściu sygnał ok. 10.7MHz. potem dodałem drugi generator, tym razem 1kHz, by modulował nam nośną. Takim prymitywnym, jednoukładowym nadajnikiem (ale za to ze stabilną częstotliwością) dostroiłem płytkę pcz. Teraz myślę nad budową samodzielnie głowicy UKF do tego, tym razem z wygodniejszym przestrajaniem: za pomocą warikapów (nie licząc ARCz). Też planowałem wymienić filtry na miniaturowe, ekranowane. Jednak dla przyjemnego efektu wizualnego dałem wszystko "jak za starych czasów", by płytka wyglądała na bardzo starą. Zrobię to w wersji 2.0

Planowałem też dodać skalę cyfrową: w starych głowicach satelitarnych typu amstrad znajdują się malutkie układy scalone, 8 pin przewlekane. Są to dzielniki częstotliwości, które bez trudu są w stanie "łyknąć" 2...5GHz

Reszta jest już dziecinnie prosta: przerwania zegarowe, sprzętowe i małe przeliczanie mikrokontrolerem, lub dla bardzo upartych: na bramkach logicznych.

Jeśli autor Arta to czyta, proszę o pilny kontakt. Może razem coś wymyślimy.

 

[atlantis86]

Dnia 31.10.2020 o 04:14, AdamChemLab napisał:

Reszta jest już dziecinnie prosta: przerwania zegarowe, sprzętowe i małe przeliczanie mikrokontrolerem, lub dla bardzo upartych: na bramkach logicznych.

Jeśli autor Arta to czyta, proszę o pilny kontakt. Może razem coś wymyślimy.

 

Przepraszam za późną odpowiedź. Tak, nadal śledzę forum. 🙂

Nie wiem czy będę w stanie pomóc, bo trochę czasu minęło odkąd się tym bawiłem i pewne musiałbym znów wczytać się w trochę radiotechnicznej teorii. Z tego co pamiętam, głowica zastosowana w tym projekcie jest właśnie przestrajana za pomocą warikapów i posiada ARCz. Projekt został pożyczone z jakiegoś amatorskiego radia, odpisanego w "Radioelektroniku" z końca lat osiemdziesiątych albo dziewięćdziesiątych. Projekt bardzo prosty do złożenia, ruszył właściwie od razu. Dzięki zastosowaniu ceramicznego filtra pośredniej częstotliwości strojenie radia było bardzo prostym zadaniem.

Z tego co pamiętam, do pierwszych eksperymentów wykorzystywałem tanią, gotową głowicą UKF, przestrajaną napięciem. Dzięki temu miałem pewność, że na wyjściu będę miał poprawny sygnał p.cz. Wystarczyło tylko ustawić jakąś stację na maksymalną wartość sygnału pokazywaną przez sondę w.cz., a potem dodatkowo skorygować pozycje rdzeni cewek. No i oczywiście ustawienie cewki demodulatora FM. Gdy już miałem poprawnie zestrojony tor p.cz. i radio grało, mogłem się zabrać za wykonanie głowicy. Wbrew oczekiwaniom, zadziałała właściwie od razu i nawet nie musiałem specjalnie korygować cewek, żeby trafić w pasmo.

Przez pewien czas też myślałem nad zrobieniem czegoś bardziej "cyfrowego" i zacząłem się rozglądać za jakąś głowicą sterowaną przez I2C. Niestety, nie udało mi się kupić niczego sensownego i projekt po pewnym czasie umarł...

[Polecacz 101]

Produkcja i montaż PCB - wybierz sprawdzone PCBWay!
   • Darmowe płytki dla studentów i projektów non-profit
   • Tylko 5$ za 10 prototypów PCB w 24 godziny
   • Usługa projektowania PCB na zlecenie
   • Montaż PCB od 30$ + bezpłatna dostawa i szablony
   • Darmowe narzędzie do podglądu plików Gerber
Zobacz również » Film z fabryki PCBWay

[Kuba83]

Witam!

Ja też myślę o zbudowaniu takiego "starodawnego" radia, bo to jest lepsze od chipów RDA5807m i podobnych.

Właściwie cały czas siedzę w technice analogowej, głównie lampy elektronowe.

Ostatnio odbudowałem , ładny z zewnątrz, zdezelowany ze starości, odbiornik lampowy Oberon-Stereo, radio z NRD, ma 60 lat.

Cały tor audio jest tam stereofoniczny, nie ma stereo dekodera, choć producent przewidział jego montaż(jest adnotacja na schemacie), podłączyłem do innego stereodekodera w innym radiu i zapala diodę i dekoduje stereo.

Mam zrobiony moduł stereodekodera na TA7343, czekam na układy scalone(ciężko to kupić), zworkę między kanałami wywaliłem, w piątek powinienem uruchomić, radio ma końcówki mocy na EL84.

Wracając do tematu, przeszukując złom w garażu, natknąłem się na głowicę z syntezą firmy MJM, jakiś stary demontaż, kilkanaście lat to leżało, zresztą dalej to robią z inną głowicą( w moim jest GLORIA).

Myślałem o zrobieniu tego według kitu AVT z układem TBA120, niestety nie idzie nigdzie kupić filtrów 7x7 a w szczególności 205 i podobnych.

Jakby ktoś dał mi "namiar" na sklep, gdzie te filtry(zamienniki też mogą być) można kupić, bardzo bym dziękował. Stereodekoder zrobiłbym właśnie na TA7343, końcówki mocy można zastosować obojętne, TDA2003, TBA810, GML-026(trafo z trupa Amatora można kupić, z niego zasilić też układ radia), można dać wskaźniki wychyłowe lub nawet "oczka magiczne" typu EM84

A może inny układ toru p.cz. jest, taki do którego filtry idzie kupić, choć tych TBA120 mam pełno nowych, nieużywanych?

Generator w.cz. AM/FM mam, więc zestrojenie to nie problem, mam też oscyloskop, mam kupę części z minionych epok.

Głowicy UKF budować nie warto, bo kondensatory ceramiczne produkcji chińskiej są takie "fajne", że częstotliwość "pływa" wraz z temperaturą, szkoda nerwów, tym bardziej, że głowic na rynku jest pełno, w tym bardzo dobre głowice z japońskich tunerów Hi-Fi, specyfikacja do nich jest dostępna w internecie

Pomoże mi ktoś?