Stary układ pozytywki na układach TTL z dawnych czasów - czy jest poprawny?

[Kuba83]

Witam!

Tak sobie siedzę i dłubię w starej technice, zrobiłem najpierw to, układ na 74121, 7490, UL1111(to układ zawierający tylko tranzystory- relikt PRL-u), 74145.

pozytywka_TTL.zip

Płytkę zrobiłem w oryginale, niestety musiałem robić progowanie w GIMP-ie, ba papiery rok młodsze ode mnie i pożółkły.

Potem było drapanie i łączenie jednej ścieżki.

Układ ruszył ale po wymianie walniętego UL1111( kupiłem 12 sztuk, zdarza się), działa ale jest to 9 nut do ustawienia.

Teraz wpadłem na inny pomysł, żeby więcej nut szło ustawić, znalazłem schemat z "Młodego technika", niestety podobno jest w nim błąd, tyle wiem ile mi ktoś na Elektrodzie powiedział ale ja go nie widzę, zresztą trudno w tym układzie coś schrzanić.

Oto i ów schemat

I jego pełna dokumentacja

91-nw-11-elektroniczna_pozytwka.pdf

Mam już te cholerne układy 74154, 7493 i NRD-owskie odpowiedniki 7400 czyli D100D, mam podstawki i płytki uniwersalne.

Jutro dojadą do mnie potencjometry montażowe 4,7kΩ, stara produkcja, bo chińskie to się od razu do wyrzucenia nadają, precyzja nastawy godna ruskiego klucza z lat 50-tych💩

Kupiłem tych potencjometrów 60 sztuk choć 16 potrzeba.....tak sobie zawalam każdą wolną przestrzeń.

W instrukcji uruchamianie pisze, że musi być generowany prostokąt przez 7400, nie mam sondy logicznej ale mam oscyloskop Hantek DSO2D10, chyba lepszy od jakiejś samoróbki, tyma bardziej, że to w pełni cyfrowy sprzęt jest, który ponad 1200zł kosztował?

Nie chciałbym się naciąć i na przykład zniszczyć 74154, bo mam tylko 2 sztuki, nie jest to tani scalak a obecnie jestem spłukany z kasy.

Czy mógłby ktoś to sprawdzić, ja lubię takie stare "klimaty" ale w logikę TTL się nie bawiłem, teraz bardziej zaawansowane układy są zbyt drogie do zrobienia na moje fundusze, zresztą ja lubię stare układy i tamte wspomnienia gdy byłem dzieciakiem.

 

[H1M4W4R1]

27 minut temu, Kuba83 napisał:

Nie chciałbym się naciąć i na przykład zniszczyć 74154, bo mam tylko 2 sztuki, nie jest to tani scalak a obecnie jestem spłukany z kasy.

Raczej go nie zniszczysz.

27 minut temu, Kuba83 napisał:

Czy mógłby ktoś to sprawdzić, ja lubię takie stare "klimaty" ale w logikę TTL się nie bawiłem, teraz bardziej zaawansowane układy są zbyt drogie do zrobienia na moje fundusze, zresztą ja lubię stare układy i tamte wspomnienia gdy byłem dzieciakiem.

Nie gwarantuję, że dobrze, ale ten NPN mi się tu nie podoba... Chociaż to raczej kwestia druku i tam jest PNP.

Edytowano Czerwiec 7, 2022 przez H1M4W4R1

[Kuba83]

2 godziny temu, H1M4W4R1 napisał:

Raczej go nie zniszczysz.

Nie gwarantuję, że dobrze, ale ten NPN mi się tu nie podoba... Chociaż to raczej kwestia druku i tam jest PNP.

Witam!

Dziękuję za odpowiedź i pomoc.

Tranzystor jest PNP, to brudna, stara gazeta i tak wyszło.

Jest to BC157

BC157_CEMI_elenota.pl.pdf

Element nie produkowany od ponad 30 lat ale można w takim układzie wstawić BC327 lub inny małosygnałowy PNP i też będzie OK.

Za ten sterujący głośnikiem to byle co można podstawić, byle Ic>0,6A i PNP, zamiennikiem BC313 jest BC337(tyle, że TO-92) lub nawet BD140.

Zasilacza nie będę robił z tego schematu, bo stabilizator szeregowy lubi się zepsuć i podać 12V na TTL-e i będzie tylko kupa dymu( a z dymem kasa pójdzie)

Do testu  zastosuję swój zasilacz Zhaoxin RXN-305D, można ustawić w nim ograniczenie prądowe, żeby w razie "W" nie zbierać rozwalonych układów po pokoju, lub (co gorsza) nie jechać na SOR do okulisty(kiedyś zwarłem sondą oscyloskopu nóżki NE555 i dostałem kawałkiem pod okiem a smrodu było co niemiara- nie pomyślałem, że trzeba ograniczyć prąd).

Potem będzie(jak układ ruszy), albo 7805, albo to

Nie umiem projektować PCB, zreszta nie chce mi się do takiego badziewia spędzać kilka dni nad projektem.

Inna sprawa, to to, że footprinty do współczesnych potencjometrów montażowych nie pasują do tych z czasów PRL-u i RWPG, zresztą widziałeś drugą płytkę....drutami łączyłem, bo potencjometry czechosłowackie a płytka projektowana pod polskie z innym rozstawem wyprowadzeń.

Diody przy 74154 to "pikuś"- mam kilkaset sztuk 1N4148, które kupiłem w odpadach poprodukcyjnych z Allegro.

Rezystorów i kondensatorów to mam całe kartony, drutów i taniego, lipnego kynaru  też u mnie nie brakuje.

Robiłem tą techniką zegar NIXIE na ESP8266....własciwie przerobiłem jakiegoś gotowca z Elektrody do kiepskich, kupionych okazyjnie na Allegro lamp LC-516....działa od Niedzieli Palmowej i liczy parszywy czas, zżerając mniej energii od LED-owych wyświetlaczy 7-segmentowych, bo te licząc 20mA na segment nie są takie oszczędne⚡⚡....prąd podrożał, na szczęście w tym roku będzie u mnie spora instalacja PV🌞🌞🌞

Muszę sobie ściągnąć z netu pinouty układów scalonych, bo warsztat zawalony totalnie a monitor(stary poleasingowy) pod kątem około 45 stopni.....nic nie widać😠

Próbowałem "prać" w GIMP-ie ten rysunek z dokumentu.....bez sensu, pełno zwarć się zrobi i tego nie wydrapiesz a markerem- cienkopisem poprawiać nie będę.

Inna sprawa, to to, że błąd może być w PCB i tego nie sprawdzę.

Głośniki to ja mam z rozbiórek starych urządzeń i nawet jeden wykorzystałem dziś (kupiłem pozytywki UMC UM3491-20, aż 5 sztuk, w pół godziny podrutowałem i poczułem się 30 lat młodszy, koło 40-stki człowiek wspomina sobie "kiedyś to było, nie to co teraz")

No to dziękuję i mam pytanie:

Co powinienem mieć na wyjściu generatora?

Pisze, że prostokąt, rozumiem, że sonda oscyloskopu x10 i tak samo w ustawieniach oscyloskopu?

 

Edytowano Czerwiec 7, 2022 przez Kuba83

[H1M4W4R1]

1 minutę temu, Kuba83 napisał:

Nie umiem projektować PCB, zreszta nie chce mi się do takiego badziewia spędzać kilka dni nad projektem.

Jakby były wszystkie footprint'y to w godzinkę spokojnie da się zrobić 😉 Z robieniem footprintów trochę dłużej... Chociaż też raczej nie za długo.

3 minuty temu, Kuba83 napisał:

Pisze, że prostokąt, rozumiem, że sonda oscyloskopu x10 i tak samo w ustawieniach oscyloskopu?

Dla 5V nawet bym ustawił X1, ale dla bezpieczeństwa x10 możesz używać (oscyloskop powinien wytrzymać napięcia do 20V).

5 minut temu, Kuba83 napisał:

Próbowałem "prać" w GIMP-ie ten rysunek z dokumentu.....bez sensu, pełno zwarć się zrobi i tego nie wydrapiesz a markerem- cienkopisem poprawiać nie będę.

IMHO szybciej byś pewnie tą płytkę zaprojektował i wykonał na frezarce (m/w 1h roboty, resztę pracuje sobie maszyna) 😛 

 

[Polecacz 101]

Produkcja i montaż PCB - wybierz sprawdzone PCBWay!
   • Darmowe płytki dla studentów i projektów non-profit
   • Tylko 5$ za 10 prototypów PCB w 24 godziny
   • Usługa projektowania PCB na zlecenie
   • Montaż PCB od 30$ + bezpłatna dostawa i szablony
   • Darmowe narzędzie do podglądu plików Gerber
Zobacz również » Film z fabryki PCBWay

[Kuba83]

Witam!

Nie mam frezarki do płytek.

Mój oscyloskop ma wejścia do 300V.

Wolę drutować pół dnia niż uczyć się programów CAD, to jest zabawka a nie robot sprzątający czy coś w stylu asystenta Amazon Alexa.

Już kilka razy drutowałem......tu też dam radę.

Footprinty do 50-letnich potencjometrów to chyba szkoda czasu.

[H1M4W4R1]

1 minutę temu, Kuba83 napisał:

Mój oscyloskop ma wejścia do 300V.

Wejścia może tak, ale elektronika raczej by tego nie wytrzymała.

1 minutę temu, Kuba83 napisał:

Wolę drutować pół dnia niż uczyć się programów CAD, to jest zabawka a nie robot sprzątający czy coś w stylu asystenta Amazon Alexa.

Ja przywykłem do robienia PCB praktycznie do wszystkiego... Głównie ze względu na to, że płytki prototypowe potrafią rzucać pojemnościami jak szalone...

2 minuty temu, Kuba83 napisał:

Footprinty do 50-letnich potencjometrów to chyba szkoda czasu.

Fun fact: sporo korzystam z elementów z demobilu... Np. tranzystory STP5NK50 są m/w 3 razy tańsze od współczesnych odpowiedników (IRF840), a trochę ołowiu w urządzeniu jest lepsze niż ten sam ołów na wysypisku 😉 Całe szczęście miały identyczne wyprowadzenia, więc obyło się bez footprintów. 

3 minuty temu, Kuba83 napisał:

Nie mam frezarki do płytek.

Cytując klasyka: It's a good excuse to buy one. 😉 A tak na serio to zależy od ilości przemiału, frezarka jest droższa ale wymaga mniej ingerencji użytkownika (w moim przypadku jedynie wiercenie wymaga większego "wkładu własnego" czyli wymiany wierteł), reszta to tylko zmiana narzędzia i włączenie odpowiedniego programu. Dla mniejszych nakładów lepsze są metody chemiczne, o ile masz miejsce, w którym da się to zrobić. Mnie po prostu nie chce się dla PCB jechać 9km do parku maszynowego u znajomego i wolę wrzucić to na frezarkę, która stoi w mieszkaniu (tak w bloku).

 

[Kuba83]

Witam!

Zrobiłem płytkę z potencjometrami, diodami i 74154, chciałem robić więcej, niestety pokój na poddaszu jest kiepski na taką pogodę, zwłaszcza, że nie ma w nim praktycznie żadnej wentylacji,

Tak więc stanęło na jednym bloku....

Mam problem w tym układem multiwibratora astabilnego, po prostu nie działa i nie pobiera żadnego prądu z zasilacza.

tranzystory w przerzutniku to BC327, wszystkie rezystory to 1kΩ, ten w bazie tranzystora końcowego 2,7kΩ i ten tranzystor nie może być PNP jak w wykazie elementów, bo BC313 to jest PNP właśnie i nie może być głośnik dołączony do plusa a do minusa,

Kondensatory mam 100nF jako C3 i C4, układ stawiałem na płytce stykowej i to samo, nie rusza. Schemat jest OK, może wartości elementów(kondensatorów) są nieodpowiednie?

[H1M4W4R1]

51 minut temu, Kuba83 napisał:

Mam problem w tym układem multiwibratora astabilnego, po prostu nie działa i nie pobiera żadnego prądu z zasilacza.

Może jakieś zwarcie albo zimny lut... Dzisiaj się z płytką męczyłem blisko 3h, a kawałek cyny był między ścieżką, a masą (wielkości 0.05mm)... W każdym razie przynajmniej wiem, że zabezpieczenie nadprądowe działa 😄 

Wartości rezystorów mi się nie podobają - w multiwibratorach astabilnych (dwustanowych) rezystory rozładowujące powinny mieć dużo większą rezystancję niż ładujące (RoT: min. 5x większą). [Ale jestem cyfrowcem nie analogowcem, więc mogę się mylić]

Edytowano Czerwiec 8, 2022 przez H1M4W4R1

[Kuba83]

Witam!

Zrobiłem część logiczną tego układu i działa poprawnie, jako że ten multiwibrator to VCO, podłączyłem w jego miejsce diodę LED przez rezystor.

Po wyzwoleniu bramki trzeciej 7400(dałem tu D100D) następuje cykl zmian jasności diody LED, zależny od ustawień potencjometrów.

Niestety ten multiwibrator nie działa w żaden sposób i muszę zapytać tutaj na Forbocie w inny dziale.

 

[H1M4W4R1]

2 godziny temu, Kuba83 napisał:

Niestety ten multiwibrator nie działa w żaden sposób i muszę zapytać tutaj na Forbocie w inny dziale.

Papier mówi, że taki powinien zadziałać. Schemat jest identyczny (tylko inaczej narysowany), parametry trochę pozmieniane - do doboru ręcznego.

[Kuba83]

5 godzin temu, H1M4W4R1 napisał:

Papier mówi, że taki powinien zadziałać. Schemat jest identyczny (tylko inaczej narysowany), parametry trochę pozmieniane - do doboru ręcznego.

Pozytywka działa normalnie.

Rezystor w kolektorach dałem 1kΩ, w bazach 10kΩ

Układ nie działał, bo wstawiłem kondensatory nie przeciwsobnie a między bazę i kolektor każdego tranzystora z osobna.....dwie noce nie spałem i stąd ten błąd

Oscyloskop umożliwił mi uruchomienie układu.

Tak to wygląda

 

[Lepiko]

Pozytywka z Młodego Technika to niezła mina dla początkujących właśnie pomagam synowi tak na szybko na pewno nie BC313 jak już to BC211 lub np. BD137/BD139, C1 i C2 odwrotnie minusem do wyjść odpowiednich bramek, co z wejściem 13 bramki 4 jak chcemy 15 dźwięków nie napisano w artykule, na ten moment nie działa 2x7 dźwięków, nie uruchamia się generator na 1i2 bramce. Dopisze jak to rozgryze.

[Christophorus]

Takich pozytywek zbudowanych w oparciu o układy scalone TTL opisanych w "Młodym Techniku" w tamtych czasach było więcej. Również w książce Marii i Wojciecha Nowakowskich "24 proste układy elektroniczne do samodzielnego wykonania - dla domu" była opisana podobna pozytywka. Nie wykonałem ich więc trudno wypowiedzieć się na temat poprawności tych projektów. 

Jeśli ktoś się zdecyduje na wykonanie takiej pozytywki warto zaprojektować płytkę drukowaną od podstaw z wykorzystaniem bardziej współczesnych miniaturowych (potencjometry montażowe) elementów elektronicznych. Dzięki temu można uzyskać mniejszą płytkę drukowaną, która zmieści się w mniejszej obudowie.

[Kuba83]

Dnia 25.09.2023 o 20:47, Christophorus napisał:

Takich pozytywek zbudowanych w oparciu o układy scalone TTL opisanych w "Młodym Techniku" w tamtych czasach było więcej. Również w książce Marii i Wojciecha Nowakowskich "24 proste układy elektroniczne do samodzielnego wykonania - dla domu" była opisana podobna pozytywka. Nie wykonałem ich więc trudno wypowiedzieć się na temat poprawności tych projektów. 

Jeśli ktoś się zdecyduje na wykonanie takiej pozytywki warto zaprojektować płytkę drukowaną od podstaw z wykorzystaniem bardziej współczesnych miniaturowych (potencjometry montażowe) elementów elektronicznych. Dzięki temu można uzyskać mniejszą płytkę drukowaną, która zmieści się w mniejszej obudowie.

Witam!

Pozytywkę z książki Nowakowskich wykonałem, co widać w pierwszym poście, zeskanowany rysunek  PCB z książki obrabiałem w GIMP-ie i Inkscape(odbicie lustrzane), zrobiłem termotransfer , ewentualne zwarcia wydrapałem przed trawieniem, to co nie odbiło, to poprawiłem markerem alkoholowym do płyt CD.

Układ nie zadziałał od razu....UL1111 był wadliwy, na szczęście ja z epoki analogowej jestem, toteż stare scalaki posiadam w większych ilościach, tak i tu było.

Nie montowałem zasilacza liniowego na tranzystorze, bo na cholerę....mam przetwornicę HI-Link, 5V 0,6A, starczy w zupełności a i nie grzeje się jak stabilizator szeregowy.

Ten układ z "Młodego Technika" też ruszył, oba muszę obudować i sensowną melodyjkę wgrać, ten, co ma 9 tonów będzie najlepiej zrobić, by grał melodię "Kalinka", bo Rosjanie budowali podobne układy, seria K155 rosyjska to odpowiedniki 74xxx. Drugi układ może grać coś bardziej ambitnego, ale są to pozytywki o brzmieniu bardziej rodem z powieści Stanisława Lema, gdy technika cyfrowa dopiero się rodziła, gdy TTL to była nowość a królowały tranzystory germanowe i lampy elektronowe, jak seria komputerów Mainframe "Odra".

Obecnie takie coś nie ma sensu, bo pozytywkę łatwo zbudować na czymś takim

https://allegro.pl/oferta/5szt-um3491-20-melody-generator-ic-12962648003

Ogólnie UMC produkowało niegdyś wiele podobnych scalaków, można też wersje "gadającą" zrobić.

https://allegro.pl/oferta/modul-nagrywarki-audio-odtwarzacz-isd1820-glosnik-10908076290?bi_s=ads&bi_m=productlisting:desktop:queryandcategory&bi_c=NWJhMzY4ZGEtNWUzYS00YzFiLWIxMjMtMmM1OWVjODY1NjVjAA&bi_t=ape&referrer=proxy&emission_unit_id=3a728ec5-c2b7-4e47-82a7-769666f91cd8

Układy ISD, które były popularne w latach 90-tych.

Ja mam ISD1760 w postaci modułu, który może być też sterowany via SPI, czyli może współpracować z MCU, typu Arduino, STM32 czy Raspberry Pi.

ISD1820 można sterować przez transoptory PC817, które zwierają wejścia sterujące do plusa zasilania.

Układy ISD były kiedyś zwyczajnie drogie, toteż pierwszy raz zetknąłem się z tymi elementami w wieku 39 lat, gdy były już w niskiej cenie cenie.

Masa tego siedzi w centralkach telefonicznych, mam Platan 12 Classic i Platan Progres 40, w obu są układy ISD, funkcja nazywa się DISA, czyli zapowiedź głosowa.

 

[Christophorus]

Były też układy UM66x w obudowach TO92 podobnie jak tranzystory. Odgrywały one tylko jedną melodię. Symboliczna tu literka "X" w symbolu układu oznaczała jaką melodię dany układ odgrywał. Układy te miały trzy wyprowadzenia, dwa wyprowadzenia zasilania i wyjście sygnału odgrywanej melodii.

Niestety wraz z upowszechnieniem się różnych mikrokontrolerów wiele kiedyś popularnych i mniej lub bardziej specjalizowanych układów scalonych odeszło do lamusa. Można je okazyjnie kupić, ale sporo z nich nie jest już produkowane i nie ma zamienników.