[Kurs] BASCOM - lekcja3 - zaczynamy programować

[Ikar]

Kurs BASCOM - lekcja1-wstęp

Kurs BASCOM - lekcja2 - pierwsze kroki

Kurs BASCOM - lekcja3 - zaczynamy programować

Witam ponownie czytelników

W tej jaki i w poprzednich częściach będę się starał tłumaczyć wszystko jak najprościej.

Zajmiemy sie konfiguracją portów, blokiem decyzyjnym oraz układami czasowymi.

Konfiguracja portów:

1.Najpierw trzeba podać kompilatorowi jakie porty będą wejściami a jakie wyjściami. Można to zrobić na kilka sposobów:

-można cały port skonfigurować jako wyjście bądź wejście odpowiednią komendą:

config portd=input 'cały port d jako wejście
config portd=output 'cały port d jako wyjście

-można też skonfigurować każdy port osobno:

config pind.0=input    ' wyprowadzenie PD0 jako wejście
config pind.1=input    ' wyprowadzenie PD1 jako wejście
config pind.2=input    ' wyprowadzenie PD2 jako wejście
config pind.3=output    ' wyprowadzenie PD3 jako wyjście
config pind.4=output    ' wyprowadzenie PD4 jako wyjście
config pind.5=output    ' wyprowadzenie PD5 jako wyjście
config pind.6=output    ' wyprowadzenie PD6 jako wyjście

-jest szybszy zapis stanów danego portu, w systemie dwójkowym:

config portd=&B1111111 'cały port d jako wyjścia
config portd=&B0000000 'cały port d jako wejścia

config portd=&B0001111 'końcówki PD0 do PD3 jako wyjścia, a od PD4 do PD6 końcówki jako wejścia

Jak widać czym pin ma mniejszą liczbę porządkową znajduje się bliżej końca zapisu konfiguracji.

Używając tego sposobu zapisu nie należy zapomnieć o prefiksie "&B".

Podane wyżej przykłady należą do portu d procesora attinny2313 którego port d ma 7 wyprowadzeń, przy porcie b wyprowadzeń jest 8 więc trzeba dodać jedną zmienną więcej, przykład:

config portb=&B01001011

-można też użyć systemu dziesiętnego, którego nie polecam początkującym. Niby ładnie to wygląda w programie ale jest mało przejrzyste.

config portd=&B0001111
'można równie dobrze zapisać jako
config portd=15

Czwmu można zobaczyć w niżej załączonej tabeli:

2.Nastepna rzeczą jaką trzeba zrobić to ustalić stan spoczynkowy końcówek, przykład:

portd.0=1 'stan spoczynkowy-1
portd.1=1 'stan spoczynkowy-1
portd.2=1 'stan spoczynkowy-1
portd.3=1 'stan spoczynkowy-1
portd.4=1 'stan spoczynkowy-1
portd.5=0 'stan spoczynkowy-0
portd.6=0 'stan spoczynkowy-0

Równie dobrze można zapisać to za pomocą komend set i reset, przykład:

set portd.0 'stan spoczynkowy-1
set portd.1 'stan spoczynkowy-1
set portd.2 'stan spoczynkowy-1
set portd.3 'stan spoczynkowy-1
set portd.4 'stan spoczynkowy-1
reset portd.5 'stan spoczynkowy-0
reset portd.6 'stan spoczynkowy-0

Ten niewygodny zapis można skrócić do już znanego nam zapisu dwójkowego, przykłady:

portd=&B1111111 'wszędzie stan spoczynkowy-1
portd=&B1111100 'PD6 i PD5 stan spoczynkowy-o na reszcie stan spoczynkowy-1

Tu także nie należy zapomnieć o prefiksie"&B" oraz o 7 bitach dla portu d i 8 bitach dla portu b.

To można skrócić jeszcze bardziej do systemu zapisu dziesiętnego, którego jak pisałem wcześniej nie polecam początkującym, przykład:

portd=&B1111100
'znaczy tyle samo co
portd=124

Czyli pełna konfiguracja portów może przykładowo wyglądać tak:

config portb=&B11111111
portb=&B00000000
config portd=&B0000000
portd=&B1111111

Pierwszy program:

Napiszemy teraz pierwszy program używając bloku decyzyjnego ale nie tylko.

Do procesora podepniemy diodę led z rezystorem 100Ω, kondensator 100µF oraz dwa tact switche.

Będzie to program zapalający i gaszący diodę led.

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  if pinb.0=1 then                         'jeżeli przycisk 1 wciśnięty
  portd.0=1                                'zapal diode
  elseif pinb.1=1 then                     'jeżeli przycisk 2 wciśnięty
  portd.0=0                                'zgaś diodę
  endif                                    'koniec bloku warunkowego

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu

Ten program Używa dwóch przycisków, niech teraz jeden z nich jednocześnie zapala i gasi diodę.

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  if pinb.0=1 then                         'jeżeli przycisk 1 wciśnięty 
  toggle portd.0                           'zmień stan wyprowadzenia
  endif                                    'koniec bloku warunkowego

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu

Polecenie toggle zmienia stan danej końcówki. Czyli jeżeli na pinie jest 1 to zmienia to na 0 i na odwrót.

Jeżeli mamy uwzględnić kilka warunków używamy spójnika and, przykład:

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  if pinb.0=1 and pind.1=1 then            'jeżeli przycisk 1 i 2 są wciśnięte 
  toggle portd.0                           'zmień stan wyprowadzenia
  endif                                    'koniec bloku warunkowego

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu

Jeżeli odczytujemy stan końcówki to wtedy używamy "pin", a kiedy chcemy nadać jakiś stan używamy "port"

Warto zauważyć, że są 2 typy warunków. Proste i rozbudowane.

Proste składają się z 1 lini:

If pinb.1 = 1 then zmienna = 1

A rozbudowane wyglądają tak:

if pinb.1 = 1 then
 zmienna = 1
 kobieta = 3
 portb.3 = 2
end if 

Warunki rozbudowane mogą zawierać dyrektywę else:

if pinb.1 = 1 then
 zmienna = 1
 kobieta = 3
 portb.3 = 0
else
 zmienna = 0
 kobieta = 5
 portb.3 = 1
end if

Stwierdziłem że nie będę tu kombinował i zacytuje kolegę, który to całkiem "zgrabnie" ujął.

Dodam tylko tyle, że warunki rozbudowane też mogą być zapisane w jednej linii tylko poszczególne kawałki muszą być oddzielone dwukropkiem. Kompilator traktuje to wtedy jako następną linię. Lecz nie polecam takiego zapisu ponieważ program staje się mało przejrzysty.

Układy czasowe:

Jak można się domyśleć będziemy używać instrukcji : wait, waitms, waitus. Które nie są zbyt dokładne.

Niech ta dioda teraz zgasi się po dwóch sekundach.

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  if pinb.0=1 then                         'jeżeli przycisk 1 wciśnięty
  portd.0=1                                'zaświeć diodę
  wait 2                                   'czekaj dwie sekundy
  portd.0=0                                'zgaś diodę                           
  endif                                    'koniec bloku warunkowego

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu 

A teraz niech po 2 sekundach zgaśnie na 1,5 sekundy i znów się zaświeci na 3 sekundy.

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  if pinb.0=1 then                         'jeżeli przycisk 1 wciśnięty
  portd.0=1                                'zaświeć diodę
  waitms 2000                              'czekaj dwie sekundy
  portd.0=0                                'zgaś diodę                           
  waitms 1500                              'czekaj 1,5 sekundy
  portd.0=1                                'zaświeć diodę
  waitms 3000                              'czekaj 3 sekundy
  portd.0=0                                'zgaś diodę 
  endif                                    'koniec bloku warunkowego

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu 

Jak pisałem wcześniej to instrukcje z serii "wait" nie są dokładne i kiedy zapiszemy w programie że, dioda ma świecić przez 3 sekundy to ona wcale nie musi tego robić dokładnie tyle.

Napiszemy teraz prosty programik który z naszej diody zrobi "migacz".

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

   waitms 500                              'czekaj 0,5 sekundy
   toggle portd.0                          'zmień stan wyprowadzenia 

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu 

Program po prostu co pół sekundy zmienia stan wyprowadzenia do którego podpięta jest nasza diodka.

Przy instrukcjach czasowych warto wspomnieć o "drganiu styków" w switchu.

Można je zniwelować na 3 sposoby:

-sprzętowy:

Między prockiem a przyciskiem dodać w szeregu rezystor oraz równolegle kondensator.

-programowe:

Po instrukcji if użyć komendy waitms lub waitus a dopiero potem podać żądana procedurę, przykład:

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  if pinb.0=1 then                         'jeżeli przycisk 1 wciśnięty
  waitms 30                                'czekaj 
  portd.0=1                                'zaświeć diodę
  wait 2                                   'czekaj dwie sekundy
  portd.0=0                                'zgaś diodę                           
  endif                                    'koniec bloku warunkowego

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu 

No i tak doszliśmy do polecenia debounce. Polecenie "samo" niweluje efekt drgania styków, przykład:

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

  debounce pinb.0, 1, wlacz, sub           

loop                                       'koniec petli

wlacz:                                      'etykieta
toggle portd.0                              'zmień stan wyprowadzenia 
return                                      'powrót

end                                         'koniec programu 

"ciąg" polecenia debounce wygląda tak:

debounce port, stan na jaki ma reagować, etykieta, sub

Standardowy czas opużnienia polecenia debounce wynosi 25ms ale można go zmienić poprzez polecenie:

config debounce=i w tym miejscu wpisujemy liczbę opóźnienia w milisekundach

Kilka rad:

Przy pisaniu programu stosujcie jak najobszerniejsze komentarze.

Kupcie płytkę stykową bo ten układzik będzie się zmieniał jeszcze nie raz i niema sensu tego lutować, a płytka stykowa wierzcie mi przyda się wam jeszcze.

Podczas ładowania programu na proca nie zapomnijcie o podpięciu zasilania (jeżeli programator tego wymaga, a wymagają prawie wszystkie)

Procesor zasilamy stabilizowanym napięciem 5v.

Po tej lekcji powinniście umieć napisać program do prostych robotów. Do na przykład takiego który ma zaprogramowana trasę. omijającego przeszkody, line followera itp.

W tej części to już wszystko, dziękuje za uwagę

Paweł "Ikar" Stankiewicz

Dla początkujących polecamy zestaw z oferty firmy and-tech.pl

http://www.zestawyuruchomieniowe.pl/

[wojnar]

W tej części to już wszystko, dziękuje za uwagę

Paweł "Ikar" Stankiewicz

Będą dalsze części - lekcje?

[Geezer]

Do procesora podepniemy diodę led z rezystorem 100Ω, kondensator 100µF oraz dwa tact switche.

1. Jaki ma być ten kondensator bo są różne. Ceramiczny, elektrolityczny czy jaki?

może być np ten?

kondensator biopilarny elektrolityczny

a ten tact switch to domyślam się że wystarczy zwykły przełącznik np ten tak?

TACT SWITH

Z góry dziękuje

pzdr

[misiek1994]

Do procesora podepniemy diodę led z rezystorem 100Ω, kondensator 100µF oraz dwa tact switche.

1. Jaki ma być ten kondensator bo są różne. Ceramiczny, elektrolityczny czy jaki?

może być np ten?

kondensator biopilarny elektrolityczny

a ten tact switch to domyślam się że wystarczy zwykły przełącznik np ten tak?

TACT SWITH

Z góry dziękuje

pzdr

Weź sie nie ośmieszaj. Ceramiczny o pojemności 100uF?? Chodzi o elektrolita.

[Mateusz]

No to mam mały problem a mianowicie. Próbując przesłać program do procka wyskakuje mi błąd:

Could not identify chip with ID: FFFFFF

Potem:

Selected chip and target chip not match At90S1200 <> ATinny2313

Procek zimny jak diabli wiec raczej się nie pali. Zasilanie 5V jest podłączone.

Jak to naprawić Raczej wszystko dobrze podłączyłem i nawet dioda świeci podczas próby wysłania programu

[mskojon]

Powodów może być mnóstwo, np. źle zrobiony programator, źle podłączone/brak napięcia, źle skonfigurowany Bascom, źle podłączony procek do programatora.

[Mateusz]

Już naprawiłem Źle by procek z programatorem podłączony

Ale mam pytanie. Czy jak już napisze program to wystarczy f4 i już będzie procek zaprogramowany?

[mskojon]

Najpierw musisz skompilować program (F7), możesz sobie ustawić, że gdy klikasz F4 automatycznie się programuje (Options->Programmer i zaznacz Auto Flash), oczywiście przed programowaniem musisz skompilować program czyli jeśli zaznaczysz auto flash to klikasz F7 i F4 i procek zaprogramowany.

[Mateusz]

Ok miga mi dioda już .

A teraz jeśli chcę wgrać nowy program to muszę jakoś stary usunąć ?

Bo wgrałem ten programik:

$regfile = "attiny2313.dat"                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

   waitms 500                              'czekaj 0,5 sekundy
   toggle portd.0                          'zmień stan wyprowadzenia

loop                                       'koniec pętli

end                                         'koniec programu 

I trochę go zmieniłem na taki:

$regfile = "attiny2313.dat"                                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


config portb=input                          'port b  jako wejścia
      portb=&B00000000                     'wszędzie stan spoczynkowy-0
config portd=output                         'pprt d jako wyjścia
      portd=&B0000000                      'wszędzie stan spoczynkowy-0


do                                         'pętla nieskończona

   waitms 500                              'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 400                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 300                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 200                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 100                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 090                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 080                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 070                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 060                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 050                                            'czekaj 0,5 sekundy
   toggle portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia

loop                                       'koniec pętli

end            

I cały czas działa tak jak na tym pierwszym. Czyli miga równo.

[Sabre]

Po zmianie programu musisz każdorazowo go skompilować i wgrać do procesora, czyli znów F7 i F4.

[Mateusz]

A co tutaj jest nie tak:

$regfile = "attiny2313.dat"                                 'najpierw określamy typ proca
$crystal = 1000000                                          'definiujemy z jakim taktowaniem będzie pracował


Config Portb = Input                                        'port b  jako wejścia
      Portb = &B00000000                                   'wszędzie stan spoczynkowy-0
Config Portd = Output                                       'pprt d jako wyjścia
      Portd = &B0000000                                    'wszędzie stan spoczynkowy-0


Do                                                         'pętla nieskończona

 If Pinb.0 = 1 Then
   Waitms 500                                              'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 400                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 300                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 200                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 100                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
    Waitms 090                                             'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 080                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 070                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 060                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0                                          'zmień stan wyprowadzenia
     Waitms 050                                            'czekaj 0,5 sekundy
   Toggle Portd.0
 End If

 If Pinb.0 = 0 Then
 Portd.0 = 1
 End If                                                    'koniec if

Loop                                                       'koniec pętli

End            

Powinna dioda cały czas się świecić a gdy naciśnie się przycisk powinna zacząć coraz szybciej migać. A cały czas miga (coraz szybciej).

[Sabre]

Gdy ustawiasz jakiś pin jako wejście (Input) to wyprowadzenie jest wewnętrznie podciągane do plusa przez rezystor. Więc musisz zmienić If Pinb.0 = 1 na If Pinb.0 = 0, zwierając przyciskiem ten pin do masy.

[Mateusz]

Hmm nie do końca rozumiem, mógłbyś troszke jaśniej mi to wytłumaczyć .

2. Skopiowałem pierwszy program w tym artykule na procka i jest problem bo dioda cały czas się świeci nie zależnie od tego czy naciskam przycisk czy nie a wydaje mi sie ze wszystko zmontowane mam ok

[GruX]

a diodę masz do Vcc, czy do masy podpiętą z drugiej strony?

__________

Komentarz dodany przez: Sabre

Zdanie zaczynamy z dużej litery.

[Mateusz]

Tak wygląda mój układzik: