Kurs elektroniki – #7b – projekty z tranzystorami, MOSFET-y

[Treker (Damian Szymański)]

@Ros0mak nie wiem jaki dokładnie efekt chciałbyś uzyskać, bo ten układ służy jednak do czegoś innego, ale na pewno uda Ci się go przerobić. Poczytaj o różnych konfiguracjach tego typu układów. Na początek polecam ten artykuł: https://pl.wikipedia.org/wiki/Multiwibrator

[Ros0mak]

Np z takiego schematu ideowego nic nie wynika oprócz przebiegu połączeń.
Nie ma zawartych wartości rezystorów, kondensatorów, diod i jakie tranzystory zostały wykorzystane...
Ciężko zbudować coś, co nie ma podanych wartości elementów...

Gdyby ktoś chciał go zbudować to podaję wartości użytych elementów:
C1, C2, C3 - 220uF, ale warto spróbować 1000uF
R1, R2, R3 - 1kΩ
R4, R5,R6 - 10kΩ
D4, D5, D6 - dioda 1N4148
T1, T2, T3 - BC546

Na podstawie w/w schematu zrobiłem taki układ. Dodałem buzzer i wyszło takie połączenie alarmowe.
Zauważyłem że gdyby dodać większe kondensatory (obecnie są to 220uF) to generowany sygnał miał by mniejsza częstotliwość...
Niestety nie można zamieszczać filmów...

Edytowano Listopad 20, 2019 przez Ros0mak

[Gieneq]

Dobrze, że udało Ci się zrealizować ten układ. Niekiedy dojście do rozwiązania metodą prób i błędów może być dobre, bo samemu dochodzi się do słusznych wniosków. Tak jak pisałem kondensator o mniejszej pojemności zwiększa częstotliwość:

22 godziny temu, Gieneq napisał:

Jakbyś przykładowo dał pojemność 100uF to najpewniej czas przełączeń byłby krótszy

Co pokrywa się w Twoją obserwacją:

1 godzinę temu, Ros0mak napisał:

większe kondensatory (obecnie są to 220uF) to generowany sygnał miał by mniejsza częstotliwość

Powodzenia w dalszych eksperymentach!

[Ros0mak]

Zastanawia mnie jedno.
W zestawie jest komplet tranzystorów BC556, a my ich nie wykorzystywaliśmy w zadaniu praktycznym.
Czy można tranzystorów BC556 użyć zamiast  BC546 ? Czyli zbudować podobny układ używając tranzystorów PNP, zamiast NPN?
Czy taki multiwibrator astabilny można rozszerzać o kolejne układy tranzystorowe z diodą (4, 5, 6 itd...)?

Edytowano Listopad 20, 2019 przez Ros0mak

[Polecacz 101]

Produkcja i montaż PCB - wybierz sprawdzone PCBWay!
   • Darmowe płytki dla studentów i projektów non-profit
   • Tylko 5$ za 10 prototypów PCB w 24 godziny
   • Usługa projektowania PCB na zlecenie
   • Montaż PCB od 30$ + bezpłatna dostawa i szablony
   • Darmowe narzędzie do podglądu plików Gerber
Zobacz również » Film z fabryki PCBWay

[Lukasz1979]

Dnia 8.07.2019 o 00:34, jordanj napisał:

Cześć (kurs jest SUPER!), w ćwiczeniu z MOSFETem dioda świeci się cały czas tj. wystarczy na chwilkę zewrzeć bramkę z + aby się świeciła i po odłączeniu świecii się cały czas, aż bramkę zewrze się z -. Wydawało mi się, ze to normalne, ale nie wspomniałeś o tym w artykule, albo czytać nie potrafię, więc wolałbym się upewnić.

Poniżej kolejna ciekawa właściwość. Czy ciało ludzkie ma taki potencjał aby aktywować MOSFET czy też mam gdzieś zwarcie?

Odnośnie do uwag innych o tym, że ćwiczenia nie działają. Miałem podobny problem i podjąłem się typowego troubleshootingu czyli zacząłem mierzyć rezystancję pomiędzy poszczególnymi elementami aby zobaczyć, gdzie nie przepływa prąd. Okazało się, że największym problemem są kabelki, których wtyki w moim zestawie były często obklejone czymś, jakby pozostałościami kleju. Obskubałem problematyczne kable lub wziąłem te nieobklejone, jest ich sporo, a w ćwiczeniach więcej niż 5 zazwyczaj nie potrzeba.

Cześć!

Mam dokładnie te same wrażenia co Ty,

Po pierwsze:

Po drugie:

kabelki w kursie elektroniki są rzeczywiście kiepskie. Końcówki odpadają i są oblepione klejem, który blokuje przewodzenie. Straciłem do nich cierpliwość po kilku próbach. Na szczęscie mam też DuPonty z kursu Arduino (tamte są bardzo dobre). Pozdrawiam!

[Gieneq]

@Ros0mak tranzystory PNP to nie jest zamiennik NPN. W wykonywanych ćwiczeniach łatwiej jest używać NPN, lecz te drugie też się przydają. Możesz z 2 par tranzystorów włożyć np. mostek H do sterowania silnikiem.

2 godziny temu, Ros0mak napisał:

Czyli zbudować podobny układ używając tranzystorów PNP, zamiast NPN?

Da się, tu masz przykładowy schemat i moją realizację:

 

@Lukasz1979 Pod zacytowanym postem @Treker  wyjaśnia skąd takie zjawisko i dlaczego wszystkie tematy nie są szczegółowo objaśnione.

Fakt że po dotknięciu bramki tranzystora gdy ten jest zatkany (dioda nie świeci) nagle zaczyna świecić wynika stąd że ładunki przepływają z ciała na bramkę i włączają tranzystor. Jest tam miniaturowy kondensator o grubości porównywalnej z atomami tlenu. Z podobnym zjawiskiem spotkać się można podczas używania smartphona - ekran pojemnościowy reaguje na ładunki. Nie sprawdzałem, ale pewnie można by drogą dedukcji zapalić LED poprzez dotknięcie owocem, kasztanem, paczką chipsów czy rysikiem do tabletu... trzeba by sprawdzić.

Z kabelkami kwestia dyskusyjna. Zdarzają się uszkodzone, wtedy można reklamować, ale jak są sprawne to działają moim zdaniem lepiej od tych z konektorami goldpin.

[Bsatola]

Czy mógłby ktoś w bardzo przystępny sposób wytłumaczyć mi działanie multiwibratora astabilnego? Mam na myśli dokładny opis cyklu oraz dokładne wytłumaczenie w jaki sposób powstaje ujemne napięcie (i jak należy je rozumieć) na kondensatorze.

[marek1707]

Z pewnością. Wystarczy wrzucić do wyszukiwarki zapytanie "multiwibrator astabilny zasada". Jeśli po przeczytaniu kilku pierwszych opisów (i/lub obejrzeniu kilku filmów) nie będziesz ekspertem od tego układu, opisz dokładnie czego nie rozumiesz. Przecież nie ma sensu byśmy robili ctrl/C-ctrl/V z tamtych tekstów i zapychali serwer Forum powielaniem ogólnodostępnej wiedzy, prawda?

Wskazówka: kondensatror jest elementem gromadzącym mozolnie ładunek objawiający się na wyprowadzeniach tego elementu jako napięcie. Nie możesz go zmienić bardzo szybko, bo im większy kondensator i krótszy czas tym większy jest potrzebny prąd. Jeżeli dany układ nie dysponuje wielkimi prądami a napięcie po jednej stronie kondensatora zmieni się szybko o pewną wartość (np. na skutek nagłego załączenia tranzystora i "zwarcia" kolektora do masy), to napięcie po drugiej stronie zmieni się o tyle samo, bo napięcie na samym kondensatorze (czyli jego ładunek) nie zmieni się w czasie takiego przeskoku prawie wcale. 

[Bsatola]

29 minut temu, marek1707 napisał:

Z pewnością. Wystarczy wrzucić do wyszukiwarki zapytanie "multiwibrator astabilny zasada". Jeśli po przeczytaniu kilku pierwszych opisów (i/lub obejrzeniu kilku filmów) nie będziesz ekspertem od tego układu, opisz dokładnie czego nie rozumiesz. Przecież nie ma sensu byśmy robili ctrl/C-ctrl/V z tamtych tekstów i zapychali serwer Forum powielaniem ogólnodostępnej wiedzy, prawda?

Przed napisaniem pytania zapoznałem się z kilkoma filmikami oraz opisami działania multiwibratora astabilnego i oczywiście zgadzam się, że powielanie ich tutaj nie ma sensu. Rzeczą, której nie rozumiem jest sposób rozładowywania się kondensatora z ujemnym napięciem, a mianowicie to, jak przemieszcza się ładunek z kondensatora.
Czy najpierw ładunek zebrany w kondensatorze odprowadzany jest do plusa, żeby napięcie na kondensatorze wyniosło zero, a potem z minusa przypływa nowy ładunek, żeby napięcie znowu było dodatnie? Wydaje mi się to trochę absurdalne, dlatego aby rozwiać wszelkie wątpliwości zadałem powyższe pytanie.

[marek1707]

Hm, to jeśli idea utrzymania ładunku na kondensatorze sprawia Ci kłopoty, to może wróć do opisów działania kondensatora? Może pominąłeś jakieś podstawy a bez tego trudno będzie rozumieć coraz bardziej skomplikowane układy? To jakbyś próbował czytać nie znając wszystkich liter.

Nie ma jakiegoś "specjalnego" sposobu ładowania albo rozładowania kondensatora. Przeczytaj jeszcze raz to co napisałem we Wskazówce, bo to tłumaczy zachowanie układu tego multiwibratora. Nawiasem mówiąc nie rozumiem dlaczego ten zawodny, kiepski i pełen wad przerzutnik jest przytaczany na okrągło w szkółkach elektronicznych. Przecież o niebo łatwiejsze w wytłumaczeniu i lepsze w działaniu są układy z jednym kondensatorem, choćby z tranzystorowym przerzutnikiem Schmitta który obowiązkowo należy omówić wcześniej.. Ani nie jest to układ stosowany praktycznie (chyba że czasem jako wprawka na płytce stykowej), ani też - jak się okazuje - nie jest łatwo zrozumiały.

To może jeszcze raz innymi słowami: kondensator "nie chce" zmienić swojego ładunku a więc i na napięcia na sobie więc musisz się postarać by to zrobić. Jeżeli nie masz czasu bo jakiś proces zachodzi szybko to spokojnie możesz założyć, że napięcie na kondensatorze (ale nie osobno na jego okładkach mierzonych względem masy) jest stałe. I teraz: gdy masz sytuację w której kondensator jest naładowany do jakiegoś napięcia tzn. powiedzmy po jego lewej stronie jest +0.5V (względem masy - która jest naszym potencjałem odniesienia) a po prawej jest 10V (bo naładował się przez jakiś opornik z plusa zasilania) czyli jest na nim 9.5V i teraz prawą stronę nagle "przesuniesz" np. o 10V w dół (np. włączając tranzystor) to na kondensatorze wciąż jest te 9.5V (bo proces przełączania był bardzo szybki więc ładunek się nie zmienił) ale to jednocześnie oznacza, że lewa strona przesunęła się o tyle samo jak prawa, czyli zrobiło się tam +0.5V-10V = -9.5V względem masy. To żadana magia. Dopiero teraz zaczynają płynąć jakieś prądy przez oporniki i powoli zmieniają ładunek czyli napięcie na kondensatorze. Prawa strona jest wciąż przywarta tranzystorem do masy i jest tam 0V, ale lewa powoli idzie w górę i ma -8V, -6V... 0V, +0.5V itd..

EDIT: Prąd do kondensatora płynie z opornika podpiętego do plusa. Tuż po przełączeniu masz kondensator wciąż naładowany tak, że poprawej jest +9.5V względem lewej strony. Ponieważ prawa jest zwarta do 0V to po lewej jest -9.5V względem potencjału odniesienia czyli masy. I teraz wpływający do lewej strony z plusa przez opornik prąd powoduje rozładowanie tego kondensatora: robi na nim powoli coraz mniejszy minus, przechodzi przez 0V (czyli przez całkowicie rozładowany kondensator) i zaczyna go ładować w przeciwną stronę..

http://www.eres.alpha.pl/elektronika/articles.php?article_id=320

Edytowano Grudzień 23, 2019 przez marek1707

[Bsatola]

Już wszystko rozumiem, bardzo dziękuję za pomoc. Rzeczywiście jak teraz na patrzę, to wydaje się to banalnie proste.
Bardzo pomocny okazał się ten opis: https://prezi.com/p/kvz4xwu9ofiz/multiwibrator-astabilny/

Edytowano Grudzień 23, 2019 przez Bsatola
Już znam odpowiedź na to pytanie.

[THANOS]

Czy można użyć jakiś innych tranzystorów zamiast tego powyżej, gdyż BC327 nie działał w tym pierwszym projekcie.

Mam w posiadaniu:

• BC327-25 i BC337-25
• C1815 CR 3E 
• S8050 GR331
• 2N3906 H331
• 2N3904 H331
• 2N 2907 A331
• 2N2222 A331
• SB550 D331

 

[Treker (Damian Szymański)]

@THANOS, witam na forum!

1 godzinę temu, THANOS napisał:

Czy można użyć jakiś innych tranzystorów zamiast tego powyżej

Czyli jakiego? 😉

[Zuraw]

W pierwszym przykładzie coś mi szwankuje , bo gdy chcę żeby lampka świeciły gdy się zaswiecla a druga zgasła to nie chcę się tak zrobić 

 

 

 

[Gieneq]

@Zuraw a czy robisz zadanie na bazie elementów z zestawu do kursu? Czasem drobne różnice w używanych podzespołach mogą powodować problemy.

Też pomocne mogłyby być dodatkowe informacje o tym co składasz - np zdjęcie montowanego układu.