KursyPoradnikiInspirujące DIYForum

Kurs Raspberry Pi – #4 – instalacja systemu, RPi jako PC

Kurs Raspberry Pi – #4 – instalacja systemu, RPi jako PC

Sprzęt gotowy, pora przejść do praktyki! Tym razem zajmiemy się instalacją systemu. Proces ten przeprowadzimy na dwa popularne sposoby: z użyciem instalatora NOOBS oraz bez niego.

Dodatkowo sprawdzimy, czy Raspberry Pi może działać jako komputer do przeglądania Internetu, oglądania filmów oraz pracy biurowej.

Podstawą każdego komputera jest system operacyjny. Nie inaczej jest w przypadku Raspberry Pi. Na początek wykorzystamy prostą procedurę, maksymalnie zbliżoną do pracy ze zwykłym PC.

Różne metody instalacji systemu na Raspberry Pi

Tak jak w przypadku PC, system operacyjny na Raspberry Pi możemy zainstalować na kilka sposobów. Warto poznać trzy metody instalacji: "tradycyjną", przez UART oraz przez sieć. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety. Znajomość kilku sposobów instalacji systemu pozwala na radzenie sobie w różnych warunkach (niezależnie od posiadanego sprzętu).

Raspberry Pi w roli komputera osobistego

W tej części kursu zainstalujemy system metodą "tradycyjną", czyli potraktujemy malinkę tak, jak normalny PC. Do Raspberry Pi podłączymy monitor, myszkę oraz klawiaturę. Wszystko to będzie dostępne z poziomu interfejsu graficznego:

Efekt końcowy ćwiczenia: zainstalowany system z interfejsem graficznym.

Efekt końcowy ćwiczenia: zainstalowany system z interfejsem graficznym.

Przejdźmy do praktyki! Lista potrzebnych elementów:

  • Raspberry Pi w obudowie,
  • zasilacz,
  • karta microSD (16 GB, klasa 10),
  • czytnik kart pamięci,
  • monitor z wejściem HDMI (lub DVI),
  • kabel HDMI (lub HDMI-DVI),
  • myszka i klawiatura USB,
  • dostęp do Internetu (przewodowy lub WiFi).

Co jeśli nie masz monitora/TV z HDMI?

Monitory i telewizory, do których możemy przesłać obraz przez HDMI otaczają nas na każdym kroku. Na pewno jednak ktoś z Was nie ma takiego sprzętu pod ręką. Czy to kłopot? Nie!

Jest to jedyna część kursu, w której korzystamy z tej formy komunikacji z Raspberry Pi. Można spokojnie poradzić sobie bez zewnętrznego monitora, myszki i klawiatury. Co więcej, taka praca zdalna na malince jest znacznie popularniejsza! Zajmiemy się tym w kolejnych artykułach. Zdecydowaliśmy się wyjątkowo pokazać teraz pracę z użyciem monitora, ponieważ zwyczajnie warto wiedzieć o takiej opcji i ją znać.

Oczywiście poza monitorem z HDMI, myszką i klawiaturą (które nie są niezbędne) wszystkie elementy używane w tej części kursu znaleźć można w przygotowanych wcześniej zestawach.

Gotowe zestawy do kursów Forbota

 Komplet elementów  Gwarancja pomocy  Wysyłka w 24h

Elementy niezbędne do wykonania wszystkich ćwiczeń z kursu podstaw Rasberry Pi dostępne są w formie gotowych zestawów!

Zamów w Botland.com.pl »

W powyższych zestawach znajduje się karta pamięci 16 GB (klasa 10), na której umieszczono już oprogramowanie NOOBS. Kreator ten sprawia, że instalacja systemu ogranicza się tylko do kilku kliknięć. W kolejnych krokach przeprowadzimy dwie instalacje systemu:

  • korzystając z tego narzędzia,
  • zaczynając od zera "z pustą kartą microSD".

Instalacja systemu operacyjnego z NOOBS

NOOBS, to skrót od angielskiego New Out Of the Box Software. Na dołączonej do zestawu karcie znajduje się NOOBS w wersji "light", czyli takiej, która wymaga, aby Raspberry Pi podczas instalacji miało łączność z Internetem.

Zaczynamy od włożenia karty microSD do Raspberry Pi. Należy ją delikatnie wsunąć przez szczelinę w tylnej klapce obudowy (złote styki karty powinny być skierowane w stronę RPi).

Karta microSD włożona do Raspberry Pi (widok od dołu).

Karta microSD włożona do Raspberry Pi (widok od dołu).

Podłączamy myszkę i klawiaturę (mogą być bezprzewodowe). Jeśli mamy blisko do routera możemy do malinki podłączyć przewód sieciowy. W opisywanym przypadku skorzystamy z WiFi.

Gdy wszystko jest podłączone, ustawiamy Raspberry Pi w bezpiecznej lokalizacji i podłączamy zasilanie, czyli przewód microUSB. Należy użyć zasilacza z zestawu! Podłączanie ładowarki od telefonu lub innego zasilacza może doprowadzić do uszkodzenia RPi lub niestabilnej pracy systemu. Napięcie wyjściowe oraz prąd maksymalny to nie jedyne parametry zasilacza, które mogą wpłynąć na działanie układu!

Miniaturowy komputer gotowy do pracy!

Miniaturowy komputer gotowy do pracy!

Po podłączeniu zasilania, Raspberry Pi włączy się samoczynnie - nie trzeba wciskać żadnego przycisku lub zwierać pinów. Diody zaczną się świecić, a na ekranie pokaże się kreator. Jeśli nie podłączyliśmy przewodu sieciowego, to NOOBS poprosi nas o podanie danych do WiFi:

NOOBS prosi o podanie danych do WiFi.

NOOBS prosi o podanie danych do WiFi.

Następnie z listy dostępnych systemów wybieramy pierwszy z nich tj.: Raspbian z dopiskiem "full desktop version". Jest to dedykowana wersja Debiana (Debian + Raspberry = Raspbian). To właśnie od tego systemu najlepiej zacząć swoją przygodę z Raspberry Pi.

NOOBS - wybór systemu operacyjnego.

NOOBS - wybór systemu operacyjnego.

Następnie klikamy Install (u góry okna), co rozpocznie proces ściągania i instalacji systemu!

Na zakończenie instalator poinformuje nas, że system został zainstalowany. Wystarczy wtedy kliknąć OK, a Raspberry Pi uruchomi się ponownie. Cała instalacja (od włączenia zasilania, do gotowego systemu) widoczna jest na poniższym filmie:

Po poprawnej instalacji systemu naszym oczom ukaże się długo oczekiwany pulpit. Dostęp do menu z programami zapewnia ikonka malinki w lewym górnym rogu, to coś jak dobrze znany przycisk start z Windowsa. Można tam znaleźć podstawowe programy, takie jak przeglądarka Internetowa, czy pakiet Libre Office.

Przeglądarka internetowa.

Przeglądarka internetowa.

Edytor tekstów.

Edytor tekstów.

Raspberry Pi nie jest demonem prędkości, ale najnowszy model sprawdza się jako PC zaskakująco dobrze. Warto uruchomić kilka programów i sprawdzić jak zachowuje się wtedy RPi. Biorąc pod uwagę rozmiary i cenę platformy, to jej osiągi są naprawdę dobre!

Aktualizacja i instalacja programów

Po testach dostępnego oprogramowania warto dokonać aktualizacji (możliwe, że będą dostepne). W tym celu wybieramy Menu (malinka) » Preferences » Add / Remove Software.

Opcja Add / Remove Software.

Opcja Add / Remove Software.

Uruchomi się instalator oprogramowania:

Warto zacząć od aktualizacji zainstalowanych pakietów (Options » Check for Updates). Obraz systemu jest przygotowywany co kilka miesięcy, więc nasz system może być już nieaktualny.

Praca w trybie tekstowym

Oczywiście można z Raspberry pracować w trybie graficznym, jednak często wygodne, albo po prostu niezbędne jest użycie tzw. terminala, czyli powrót do trybu tekstowego. Jest to tak ważna opcja, że nawet w domyślnych ikonkach paska menu znajdziemy czarny prostokąt ze znakiem zachęty (czwarta ikona od lewej).

Po jego naciśnięciu uruchomi się terminal, w którym możemy wprowadzać polecenia. Mamy monitor, więc tryb graficzny pewnie nam wystarcza. Jednak już niedługo zobaczymy, że monitor jest zbędny do zabawy z malinką. Wtedy wrócimy do terminala!

Terminal w systemie Raspbian.

Terminal w systemie Raspbian.

Wyłączanie Raspberry Pi

Raspberry Pi należy wyłączać przez wywołanie odpowiedniej funkcji - tak jak zwykły komputer. W trybie graficznym klikamy w Menu (malinka) » Shutdown i w nowym oknie klikamy Shutdown.

Wyłączanie Raspberry Pi.

Wyłączanie Raspberry Pi.

Instalacja systemu "na pustej karcie" SD

System można zainstalować również na "pustej karcie", która nie zawiera NOOBSa. Instrukcja przyda się wszystkim, którzy będą chcieli zainstalować system na innej karcie lub gotowy kreator nie sprawdzi się w ich przypadku. Warto przećwiczyć takie podejście już teraz!

Gotowe do nagrania obrazy systemów znajdziemy na stronie Raspberry Pi. Użyjemy dokładnie tego samego systemu, co poprzednio, czyli Raspbiana. Mamy do wyboru wersję pełną systemu oraz lite. Pełna uruchamia się z interfejsem graficznym i ma już zainstalowane podstawowe programy. Lite wymaga nieco więcej pracy na początku, ale jest znacznie mniejsza.

Dwie wersje systemu do pobrania.

Dwie wersje systemu do pobrania.

Wybieramy wersję pełną, w chwili publikacji tego artykułu (listopad 2017) najnowsza wersja nazywa się:  "RASPBIAN STRETCH WITH DESKTOP". Spakowany plik waży ponad 1,7GB, co po rozpakowaniu daje aż 3,99G - całkiem sporo jak na taką małą płytkę! Po rozpakowaniu archiwum powinniśmy mieć plik "2017-09-07-raspbian-stretch" gotowy do dalszej pracy.

Kartę wsuwamy w czytnik i podłączamy do naszego komputera. Tutaj drobna uwaga  do osób, które mają poniższe czytniki kart - kartę microSD należy wcisnąć do samego końca, aby jej grubsza końcówka znalazła się w przygotowanym wycięciu:

Karta microSD wsunięta w czytnik.

Karta microSD wsunięta w czytnik.

Nagranie obrazu na kartę SD

Do nagrania obrazu systemu na kartę SD poza samą kartą i czytnikiem potrzebujemy jeszcze odpowiedniego programu. Do niedawna bardzo popularny był program Win32 Disk Imager, ale od pewnego czasu króluje Etcher - bardzo prosta, wręcz banalna w obsłudze aplikacja! Program pobieramy ze strony projektu. Po jego uruchomieniu powinno pokazać się poniższe okno:

Etcher - pierwsze uruchomienie.

Etcher - pierwsze uruchomienie.

Następnie wybieramy wcześniej pobrany i rozpakowany plik z systemem operacyjnym. Etcher sam wykryje czytnik z kartą pamięci. Warto oczywiście upewnić się, czy to na pewno nasza karta SD, a nie np. inny dysk. Program działa zaskakująco sprawnie i stara się zapobiegać pomyłkom. 

Etcher - wybór systemu i karty pamięci.

Etcher - wybór systemu i karty pamięci.

Gdy jesteśmy pewni, że zarówno obraz systemu do nagrania, jak i nośnik są poprawnie wybrane, to pozostaje nacisnąć przycisk Flash! i poczekać. Wszystko dzieje się automatycznie:

Nagrywanie i weryfikacja poprawności zapisu trochę trwa. Proces ten powinien zająć do 15 minut, po jego zakończeniu wyświetlony zostanie stosowny komunikat. Można wtedy wyciągnąć czytnik kart z komputera, a kartę przełożyć do Raspberry Pi.

Etcher - komunikat o zakończeniu sprawdzania plików.

Etcher - komunikat o zakończeniu sprawdzania plików.

Uruchomienie systemu bez NOOBSa

Gdy mamy już przygotowaną kartę z systemem, możemy podłączyć Raspberry Pi. Postępujemy tak samo jak w przypadku wcześniejszej instalacji z NOOBSem. Kartę umieszczamy w gnieździe, podłączamy monitor, klawiaturę i myszkę. Jeśli mamy kabel sieci lokalnej, to go podłączamy. Następnie upewniamy się, że wszystko wygląda poprawnie i podłączamy zasilanie.

Tym razem cały proces zajmuje zdecydowanie mniej czasu. System sam wykonuje podstawową konfigurację, w tym wykorzystuje całą kartę SD (obraz zajmował 4 GB, jeśli mamy większą kartę system rozszerzy partycje, aby ją wykorzystać).

Cały proces (bez przyspieszania) widoczny jest poniżej:

Po pewnym czasie system się uruchomi i zobaczymy pulpit naszej malinki:

System operacyjny zainstalowany bez NOOBSa.

System operacyjny zainstalowany bez NOOBSa.

Tym razem połączenie z WiFi nie nastąpiło podczas instalacji systemu, więc trzeba zrobić to ręcznie. Zanim jednak będzie to możliwe musimy przejść do ustawień malinki:

Ikonka malinki (lewy górny róg) > Preferences > Raspberry Pi Configuration > Localisation

Następnie klikamy Set WiFi Country i wybieramy odpowiedni kraj. Od teraz po kliknięciu w ikonkę sieci (prawy górny róg) będzie wyświetlała się lista sieci, do których możemy się podłączyć:

Łączenie Raspberry Pi z WiFi.

Łączenie Raspberry Pi z WiFi.

Zadanie dla chętnych

System jest już zainstalowany i sprawny. Warto więc "przeklikać" wszystkie opcje i zobaczyć jak dokładnie sprawuje się malinka. W kolejnych artykułach będziemy zajmować się bardziej zaawansowanymi tematami, warto więc poznać dobrze interfejs graficzny!

Podsumowanie

W niniejszej części zobaczyliśmy jak szybko i łatwo rozpocząć pracę z Raspberry Pi. W kilku prostych krokach przygotowaliśmy kartę SD z obrazem systemu, uruchomiliśmy nasz komputer i zobaczyliśmy jak instalować na nim programy. Mamy więc w pełni funkcjonalne urządzenie pracujące jak komputer stacjonarny. W kolejnych częściach poznamy metody instalacji systemu bez podłączania monitora i klawiatury - czas na pracę zdalną!

Czy wpis był pomocny? Oceń go:

Średnia ocena 4.8 / 5. Głosów łącznie: 313

Nikt jeszcze nie głosował, bądź pierwszy!

Artykuł nie był pomocny? Jak możemy go poprawić? Wpisz swoje sugestie poniżej. Jeśli masz pytanie to zadaj je w komentarzu - ten formularz jest anonimowy, nie będziemy mogli Ci odpowiedzieć!

Nawigacja kursu

Autorzy: Piotr Bugalski,
Damian Szymański

kurs, NOOBS, raspberrypi, Raspbian

Trwa ładowanie komentarzy...